ބަންގްލަދޭޝްގެ ފުރަތަމަ އަންހެން ބޮޑުވަޒީރު އަދި ބަންގްލަދޭޝް ނޭޝަނަލިސްޓް ޕާޓީ (ބީއެންޕީ) ގެ ލީޑަރު ޚާލިދާ ޒިއާ އަވަހާރަވެއްޖެ ކަމަށް އެ ޕާޓީން މިއަދު ނެރުނު ބަޔާނެއްގައި ބުނެފިއެވެ. އަވަހާރަވިއިރު އުމުރުފުޅަކީ 80 އަހަރެވެ. ޚާލިދާ ޒިއާ އަކީ އެ ގައުމުގެ ސިޔާސީ މަސްރަހުގައި އެތައް އަހަރެއް ވަންދެން ނުފޫޒުގަދަ ދައުރެއް އަދާކުރެއްވި ބޭފުޅެކެވެ.
ޚާލިދާ ޒިއާގެ މައްޗަށް އުފުލާފައިވާ ކޮރަޕްޝަންގެ މައްސަލަތަކަކީ ސިޔާސީ މަގްސަދެއްގައި އުފުލާފައިވާ މައްސަލަތަކެއް ކަމަށް އެކަމަނާ އަބަދުވެސް ވިދާޅުވަމުން ގެންދެވިއެވެ. ނަމަވެސް، 2025 ވަނަ އަހަރުގެ ޖެނުއަރީ މަހު ބަންގްލަދޭޝްގެ ސުޕްރީމް ކޯޓުން ވަނީ އެކަމަނާގެ މައްޗަށް އޮތް އެންމެ ފަހު ކޮރަޕްޝަން މައްސަލައިން ބަރީއަކޮށްފައެވެ. މިއީ އަންނަ ފެބްރުއަރީ މަހު ބޭއްވުމަށް ހަމަޖެހިފައިވާ އާންމު އިންތިޚާބުގައި ވާދަކުރުމުގެ ފުރުސަތު އެކަމަނާއަށް ލިބިގެންދިޔަ ނިންމުމެކެވެ.
ބީއެންޕީން ހާމަކުރި ގޮތުގައި، ބަލިހާލަތުގެ ސަބަބުން 2020 ވަނަ އަހަރު ޖަލުން މިނިވަންވުމަށްފަހު، ބޭރު ގައުމަކުން ފަރުވާ ހޯއްދެވުމަށް އެކަމަނާގެ އާއިލާއިން 18 ފަހަރަށްވުރެ ގިނައިން އޭރުގެ ބޮޑުވަޒީރު ޝައިޚް ހަސީނާގެ ސަރުކާރުގައި އެދުނެވެ. ނަމަވެސް އެ ހުރިހާ ހުށަހެޅުމެއް ވަނީ ބޭރުކޮށްލާފައެވެ. 2024 ވަނަ އަހަރު ހަސީނާގެ ސަރުކާރު ވެއްޓުމާ ގުޅިގެން، މުހައްމަދު ޔޫނުސްގެ ބެލުމުގެ ދަށުން އުފެދުނު ވަގުތީ ސަރުކާރުން ވަނީ އެކަމަނާ ބޭރަށް ދިއުމުގެ ހުއްދަ ދީފައެވެ. އެގޮތުން މިއަހަރުގެ ޖެނުއަރީގައި ލަންޑަނަށް ވަޑައިގަތުމަށްފަހު އެނބުރި ގައުމަށް ވަޑައިގަތީ މެއި މަހުއެވެ.
ސިޔާސީ ހަޔާތާއި އަސްކަރީ ޚުދުމުޚުތާރުކަމާ ދެކޮޅަށް ކުރެއްވި މަސައްކަތް
ޚާލިދާ ޒިއާގެ ފިރިކަލުން، ރައީސް ޒިއާއުއްރަހްމާން 1977 ވަނަ އަހަރު ވެރިކަމަށް ވަޑައިގަތީ އަސްކަރީ ވެރިއެއްގެ ގޮތުގައެވެ. އަދި 1978 ގައި ބީއެންޕީ އުފެއްދެވިއެވެ. ނަމަވެސް 1981 ވަނަ އަހަރު ގެނައި އަސްކަރީ ބަޣާވާތެއްގައި އެމަނިކުފާނު އަވަހާރަކޮށްލިއެވެ. އޭގެ ފަހުން ޚާލިދާ ޒިއާ ވަނީ އަސްކަރީ ޚުދުމުޚުތާރު ވެރިކަމާ ދެކޮޅަށް ވަރުގަދަ މަސައްކަތްތަކެއް ކުރައްވާފައެވެ. މި މަސައްކަތުގެ ނަތީޖާއެއްގެ ގޮތުން 1990 ވަނަ އަހަރު އޭރުގެ ޑިކްޓޭޓަރު އެޗް.އެމް. އިރުޝާދުގެ ވެރިކަން ނިމުމަކަށް އައެވެ.
ޚާލިދާ ޒިއާ ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ބޮޑުވަޒީރުކަމަށް އިންތިޚާބުވެވަޑައިގަތީ 1991 ވަނަ އަހަރުއެވެ. އެކަމަނާގެ މުޅި ސިޔާސީ ހަޔާތުގައި އެންމެ ބޮޑު ވާދަވެރިއަކަށް ހުންނެވީ ޝައިޚް ހަސީނާއެވެ. ޚާލިދާ ޒިއާ ވަނީ 2001 ވަނަ އަހަރު އިސްލާމީ ޕާޓީއެއް ކަމަށްވާ ޖަމާއަތޭ އިސްލާމީއާ ގުޅިގެން ކޯލިޝަން ސަރުކާރެއް އުފައްދަވާފައެވެ. އެކަމަނާގެ ސަރުކާރުން ވަނީ ބަންގްލަދޭޝްގައި އިންވެސްޓްމަންޓްތަކަށް ހުޅުވާލެވިފައިވާ އިގްތިސާދީ ސިޔާސަތުތަކެއް ގެންގުޅުއްވާފައެވެ.
އޭނާ އެންމެ ފަހުން ފެނިފައިވަނީ ނޮވެމްބަރު 21 ވަނަ ދުވަހު ޑާކާ ކެންޓޯންމަންޓްގައި ބޭއްވި ބަންގްލަދޭޝް އަސްކަރިއްޔާގެ އަހަރީ ހަފްލާއަކުންނެވެ. އެ ހަފްލާގައި ޔޫނުސްއާއި އެހެނިހެން ސިޔާސީ ލީޑަރުން އޭނާއާ ބައްދަލުކުރެއްވިއެވެ. އޭނާ އިންނެވީ ފުރޮޅުލީ ގޮނޑިއެއްގައެވެ. އޭނާގެ ފަހަތުގައި ދުނިޔޭގައި ތިބީ އޭނާގެ ދޮށީ ދަރިފުޅު އަދި ސިޔާސީ ތަރިކައިގެ ވާރިސު ރަހްމާން އެވެ. އޭނާގެ ހަގު ދަރިފުޅު އަރަފާތު މަރުވީ 2015 ވަނަ އަހަރުއެވެ.
ބަންގްލަދޭޝްގެ ސިޔާސީ ތާރީޚުގައި ޚާލިދާ ޒިއާ ފާހަގަކުރެވިގެންދާނީ ޑިމޮކްރަސީއަށްޓަކައި މަސައްކަތްކުރެއްވި، އަދި ގައުމުގެ އެންމެ ނުފޫޒުގަދަ އެއް ލީޑަރުގެ ގޮތުގައެވެ. އެކަމަނާ އަވަހާރަވުމަކީ ބަންގްލަދޭޝްގެ ސިޔާސީ މަސްރަހަށް ލިބުނު ބޮޑު އުނިކަމެކެވެ.